Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’na (DSM) göre fobi, belirli bir nesne veya durumdan kaynaklanan belirgin ve kalıcı bir korku olarak tanımlanabilir ve bu korku her zaman kaygı uyandırır. Tripofobi, diğer adıyla delik fobisi, delikli nesnelere karşı olumsuz bedensel ve duygusal uyaranların ortaya çıktığı bir fobi türüdür.
Tripofobi (Delik Fobisi) Nedir?
Tripofobi, deliklerden, özellikle bir desende kümelenmiş olan deliklerden duyulan patolojik bir korkudur. Tripofobi 2005 yılında ortaya atılmış ve adını Yunanca τρύπα ( trýpa ) “delik” ve φόβος ( phóbos ) “korku” kelimelerinden almıştır. Genellikle lotus çekirdeği başları veya hamurdaki kabarcıklar gibi organik nesnelerdeki küçük delikler, tripofobi mağduru kişilerin aşırı ürpermesine ve kaşıntılı cilt, mide bulantısı ve genel bir rahatsızlık hissi gibi reaksiyonlar göstermesine neden olur.
Cole ve Wilkins’e göre tripofobi, “Hastaların belirli delik konfigürasyonlarını içeren görsel uyaranlara karşı tiksinti duyduklarını bildirdikleri bir fobidir. Uyaranlar genellikle neredeyse her zaman zararsız olan ve görünüşte hiçbir tehdit oluşturmayan her türlü delik kümesidir”. Fobin kendisi, şu anda Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM) veya diğer bilimsel literatür tarafından tanınmasa da birçok hastayı etkilemektedir. -2.png)
Tripofobi Belirtileri Nelerdir?
Her fobi türünde olduğu gibi tripofobide de bazı fiziksel, duygusal ve psikolojik belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bu belirtiler zaman ve mekan fark etmeksizin kendini gösterebilir. Kişinin hayat kalitesi ve günlük işlevlerinde bozucu etkilere sahiptir.
Fiziksel Belirtiler
- Tüylerin diken diken olması, ürperme
- Kaşıntı
- Tiksinme
- Mide bulantısı ve öğürme
- Kalp çarpıntısı
- Titreme
- Bayılma hissi
- Terleme
- Baş dönmesi
- Görsel rahatsızlık
Duygusal ve Psikolojik Belirtiler
- Korku ve kaygı
- Delik veya kabarcıklardan bir şey çıkacak gibi hissetme
- Sinirlilik hali
- Panik atak belirtileri
- İllüzyon ve yanılsamalar
Tripofobiyi Tetikleyen Faktörler Nelerdir?
Kişi delikli bir nesneye veya görüntüye ne kadar yakınsa, olumsuz tepki verme olasılığı o kadar artar. Daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulsa da bugüne kadar gözlemlenen tripofobi tetikleyicileri şunlar olabilir:
- Lotus çiçeği tohumları
- Çilek, ahududu böğürtlen ve kivi gibi küçük çekirdekli meyveler
- Bal petekleri
- Ayçiçekleri
- Delikli peynirler
- Böcekler ve arılar
- Simit ve halkalı kurabiyeler
- Yılan veya kertenkele gibi sürüngenlerin derileri
- Süngerler ve mercanlar
- Kabarcıklar veya baloncuklar
- Derideki gözenekler
Tripofobi Nasıl Ortaya Çıktı?
2000’li yılların başında, birçok internet kullanıcısı, arı kovanı veya pişmemiş bir krepin üstündeki patlamış kabarcıklar gibi küçük deliklerin kümelenmiş dizilerini gösteren resimlere karşı ortak bir tiksinti duymaları nedeniyle birbirlerine ulaştılar. Hikaye, çevrimiçi görüntü paylaşımının yaygınlaşmasıyla başladı ve kısa sürede birçok kişi, delik kümelerinin fotoğraflarına karşı mide bulantısına varan bir tiksinti duyduklarını fark etti. Yaklaşık on yıl boyunca tripofobi, internet fenomeninden öteye geçmedi.
Tripofobi (Trypophobia) terimi, 2005 yılında bir web forumunda kimliği bilinmeyen bir İrlandalı kadın tarafından ortaya atılmış gibi görünüyor. Hızla yayılan bu fikir sonrasında kendilerini tripofobik olarak tanımlayan kişiler bir Facebook grubu kurdu, aynı isimde bir internet domaini oluşturdu ve bilgilendirici YouTube videoları yayınladı. Wikipedia’da bu konu hakkında bir makale yazıldı, ancak güvenilir kaynak bulunamadığı için defalarca silindi. Sonraki süreçte araştırmacılar bunun geçerliliğine dair kanıtlar buldular ve olası nedenlerini araştırdılar.
Günlük Hayatı Etkileyen Boyutlar
Günlük hayatta kabarcıklı, delikli nesneler ve görseller sıkça karşımıza çıkabilir. Bu tarz durumlarda tripofobik olamayan bireyler herhangi bir olumsuz etki hissetmedikleri için işlevselliğini sürdürebilirken tripofobik bireyler iğrenme, tiksinme ve kalp çarpıntısı gibi belirtiler yaşadıkları için işlevsellikleri sekteye uğramaktadır. Ağlama ve titreme nöbetleri yaşayabilirler. İşe odaklanma veya sosyal ortamlarda iletişimi sürdürebilme becerileri zayıflayabilir. Uyku ve beslenme gibi günlük aktivitelerde zorlanma ve delikli görsele maruz kaldıkları ortamdan uzaklaşma durumları görülebilir.
Tripofobi Neden Olur?
Tripofobinin neden var olduğu sorusu, farklı insanları farklı şekillerde etkilediği için cevabı net olarak bilinemeyecek bir sorudur. Bu durum fobilerin hepsinde ortaktır; örneğin hayvan ısırığına maruz kalmamış bazı insanlar köpeklere karşı fobi geliştirirken, ısırılmış diğerleri fobi geliştirmez. Ancak evrimsel süreçte zehirli hayvanlar karşısında hayatta kalma içgüdülerinin bu hayvanların derilerine ve desenlerine karşı uyarıcı etkisi sebebiyle tripofobinin oluştuğu düşünülmektedir. Diğer taraftan görsel işlemleme sisteminde yaşanan bazı hassasiyetler ve bozulmalar tripofobiye neden olabilir. Tüm fobilerde olduğu gibi travmatik deneyimler, kaygı temelli bazı psikiyatrik rahatsızlıklar ve bu fobinin toplumda sosyal öğrenme ve koşullanma yoluyla gelişmesi tripofobinin nedenleri olarak sayılabilir.
Tripofobinin Görülme Sıklığı
İngiltere Essex Üniversitesi’nden Geoff Cole ve Arnold Wilkins adlı iki psikolog tripofobiyi araştırmak için 18 ila 55 yaşları arasındaki 286 yetişkine, bu fobinin güçlü bir tetikleyicisi olduğu söylenen lotus tohum kabuğunun resmini gösterdiler. Erkeklerin yüzde 11’i ve kadınların yüzde 18’i tohum başını “bakması rahatsız edici, hatta iğrenç” olarak tanımladı. Bu sonuç fobi ile eşdeğer bir tiksinti düzeyine işaret etmektedir. Bu şekilde tripofobi literatüre girmiş bulunmaktadır.
Tripofobi Teşhisi Nasıl Konulur?
Fobilerde olduğu gibi fobiyi tetikleyen uyarana maruz kalındığında hissedilen olumsuz duygudurum ve bedende oluşturduğu belirtilerin görülmesi teşhis için yeterlidir. Tripofobinin tetikleyici faktörlerine veya buna benzer görsellere maruz kalındığında kişide oluşan ürperme, tiksinti, kaşınma, görsel rahatsızlık veya kalp çarpıntısı gibi belirtilerden biri veya daha fazlası görüldüğünde bireyin tripofobiye sahip olduğu söylenebilir.
Tripofobi Nasıl Tedavi Edilir?
Tripofobiye özel kanıtlanmış bir tedavi türü henüz bulunamamıştır. Ancak tripofobi, fobiler çatısı altında değerlendirildiği için fobiler için kullanılan tedavi ve terapilerin birçoğu tripofobi tedavisinde de kullanılabilir.
Fobilerde en sık kullanılan ve yararlılığı kanıtlanmış terapi yöntemlerinden biri Bilişsel Davranışçı Terapidir. Fobinin doğası gereği Tripofobi üzerinde de bu terapi tekniğinin işe yarayacağı düşünülmektedir. Bu terapi tekniğinde tripofobi uyaranlarına karşı oluşan mantıkdışı inançlar ve düşünceler üzerinde çalışılarak bilişsel süreçlerin olumlu ve sağlıklı hale getirilmesi amaçlanır. Bunun yanında tripofobi uyaranlarına karşı bireyi adım adım alıştırarak sistematik duyarsızlaştırma veya korku nesnesine maruz bırakma teknikleri gibi davranışçı yöntemler denenir. Bilişsel altyapı sağlanarak davranışla pekiştirilen bireyin tripofobiye karşı kaygı ve korku belirtilerinin azaltılması sağlanır.
Travmatik bir deneyim sonrasında bireyin tripofobi geliştirdiği düşünülürse o zaman travmanın etkilerini azaltmak ve beyinde doğru şekilde işlemlenmesini sağlamak amacıyla EMDR terapisi (Eye Movement Desensitization and Reprocessing yani Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme Tekniği) kullanılabilir. EMDR terapisi bireyin göz hareketleriyle travmatik anıyı zihninde tekrar işleyerek anlamlı ve sağlıklı hale getirmesidir.
Terapi sürecinde bireyin hem bilişsel hem de davranışsal olarak tripofobi uyaranlarına maruz kalması bireylerin rahatsızlık ve kaygı hislerini artırabilir. Bu durumda nefes ve kas gevşeme egzersizleri kullanmak ve günlük hayatlarında uygulayabilecekleri şekilde bu egzersizleri bireylere öğretmek kendi başlarına bu süreci yönetebilmelerinde yardımcı olacaktır.
Bireyin tripofobi sebebiyle kontrol edemeyeceği şekilde yoğun kaygı ve korkuları varsa psikiyatriste başvurularak duygudurumunu düzenleyen ilaçlar kullanılabilir. İlaçla birlikte yürütülen terapi süreci bu danışanlarda daha hızlı sürede etki edebilmektedir.
Tripofobi ile Başa Çıkma Yolları
Günlük yaşamda tripofobik bireyler çevrelerinde tetikleyici uyaranlara maruz kalabilirler. Tedavi ve terapi desteği yanında bireylere baş etmelerinde yardımcı olabilecek aşağıdaki bazı teknikler önerilebilir:
- Odağını başka yöne veya nesneye çevirmek
- Nefes egzersizleri ile bedeni sakinleştirmek
- Stres topu gibi stres nesneleri kullanarak kaygı ve korkuyu azaltmak
- Sayı sayma etkinlikleri
- Anda kalarak çevresinde 5 duyuyla algılayabildiği şeyleri farketmek
- Rahatlatacak görseller hayal etmek
Tripofobi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Tripofobiye örnek olan nesneler nelerdir?
Lotus tohum kabuğu kendine has karakteristik görüntüsü sebebiyle tripofobi ile en çok ilişkilendirilen nesnedir. Buna ek olarak bal petekleri, sürüngen hayvanların derileri, baloncuklar ve kabarcıklar, nar, çilek ve ahududu gibi bazı meyvelerin çekirdekleri, süngerler ve delikli peynirler gibi örnekler sayılabilir.
Tripofobi tehlikeli midir?
Bireylerin kaygı ve korku hissederek yaşam kalitelerini olumsuz etkilemesi dışında kendine veya başkasına zarar veren, ölümcül tehlike boyutuna ulaşacak bir tehlike henüz tespit edilememiştir.
Tripofobi genetik mi?
Yapılan araştırmalarda tripofobinin kalıtım yoluyla aktarıldığına dair herhangi bir veriye ulaşılamamıştır.
Tripofobi testleri nelerdir?
Tripofobinin tespiti için kişiyi delikli, kabarcıklı nesnelere ve görsellere maruz bırakmak doğal bir test yöntemidir. Aynı zamanda bu konuda yapılan araştırmalarda tripofobi anketleri geliştirilmiştir. Bazı anketlerin Türkçeye uyarlaması da yapılmıştır (Bkz. “Tripofobi Anketi’nin Türkçe Formu’nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Onur Yılmaz vd., Türk Psikiyatri Dergisi 2020, 31(4), 244-51).
Bazı hastalar, Tripofobi tetikleyici görsellerin kendilerinde veya başkalarında yaratabileceği şok etkisinden hoşlanır. Bu görsellerden bazılarının tepki çekmesi ve bazılarında ise tamamen yıpratıcı olması şok etkisi yaratır. Birçok kişi, tetikleyici bir görselle ilk kez karşılaşana kadar Tripofobik olduklarını bilmez. Bu fobiye sahip olduklarını ancak yakın zamanda bu tür görsellerle karşılaşana kadar fark etmediklerini söyleyen hasta sayısı şaşırtıcı bir şekilde artış göstermektedir.
Tripofobi hangi yaşlarda görülür?
Tripofobinin, yaş ile anlamlı bir ilişkisi olduğu ve belirli yaşlarda daha sık görüldüğü şeklinde bir sonuca henüz ulaşılamamıştır.
Tripofobi tamamen geçer mi?
Doğru teknikler kullanılarak uygulanacak terapi süreci sonunda tamamen iyileşme mümkündür.
Tripofobi neden lotus çiçeğiyle ilişkilendirilir?
Lotus çiçeğinin tohum kabuğunun kendine has delikli ve kabarcıklı yapısı ve tohumlarının şekli tripofobi rahatsızlığını teşhis etmede önemli bir doğal uyarıcı olduğu için tripofobi bu çiçekle ilişkilendirilmektedir.
Tripofobi ile anksiyete arasında bir ilişki var mı?
Fobilerin temelinde fobi nesnesine veya uyaranına karşı yoğun bir kaygı hissedildiği için fobilerle anksiyete arasında bir ilişki vardır. Doğal olarak tripofobi ile anksiyete ilişkilidir.
Tripofobi acı verir mi?
Tripofobinin bu rahatsızlığa maruz bireylerde bedensel bir acıya neden olduğu tespit edilmemiştir. Sadece yoğun kaygı ve uyarılmışlık durumlarını ortaya çıkardığı için bireyin duygudurumunu olumsuz etkilemektedir.
Tripofobi normal mi yoksa bir hastalık mı?
Tripofobi tanı kitaplarında henüz isimlendirilmediği için hastalık kategorisinde değerlendirilmemektedir. Ancak bireylerin yaşamış olduğu rahatsızlık bu fobinin normal bir durum olmadığını bizlere göstermektedir. İlerleyen zamanlarda yapılacak yeni araştırmaların desteğiyle hastalık olarak tanınancaktır.
KAYNAKÇA
1- “What Is Trypophobia?” (11.08.2025), https://trypophobia.com/
2- “Is Trypophobia A Real Phobia?” (12.08.2025), https://www.popsci.com/trypophobia/
3-“Trypophobia” (12.08.2025), https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21834-trypophobia
4- “Are You Afraid Of Holes?” (13.08.2025), https://www.scientificamerican.com/article/are-you-afraid-of-holes/
5- “Trypophobia And The Fear Of Holes” (14.08.2025),
6- “Tripofobi” (10.08.2025), https://en.wikipedia.org/wiki/Trypophobia
7- “Fear of Holes” Geoff G. Cole and Arnold J. Wilkins, Psychological Science (2013), 24(10) 1980– 1985.
İçerikler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır.
